Bệnh tiểu đường đang trở thành một căn bệnh phổ biến với con số thống kê trong nước với 3,53 triệu người Việt mắc phải (theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF) năm 2017) và có trên 70% bệnh nhân không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là căn bệnh không lây nhiễm, nhưng nếu được điều trị thích hợp sẽ không ảnh hưởng gì nhiều tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, không ít bệnh nhân hiểu biết sai lệch hoặc không đầy đủ về bệnh học tiểu đường nên gây ra những biến chứng tiểu đường nguy hiểm.
1. Kiến thức cơ bản về bệnh học tiểu đường
Theo WHO định nghĩa năm 2002: Tiểu đường là một bệnh mạn tính gây ra do thiếu sản xuất insulin của tụy hoặc tác dụng của insulin không hiệu quả do nguyên nhân mắc phải và/hoặc do di truyền với hậu quả tăng lượng glucose máu.
Với định nghĩa như vậy, đái tháo đường có 2 type:
– Đái tháo đường type 1: xảy ra khi tuyến tụy mất đi khả năng tiết insulin, vì vậy người bệnh bắt buộc cần phải bổ sung insulin suốt đời (tiểu đường phụ thuộc insulin)
– Đái tháo đường type 2: xảy ra khi tuyến tụy sản xuất không đủ lượng insulin, hoặc có đủ nhưng lại hoạt động không có hiệu quả (còn gọi là đề kháng insulin), hoặc kết hợp cả hai. Tiểu đường typee 2 chiểm tới 90% tỉ lệ các trường hợp mắc bệnh, chủ yếu liên quan tới tình trạng người bệnh thừa cân béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo, chất bột đường, ít vận động.
Ngoài ra, trong bệnh học tiểu đường còn có thêm 1 loại nữa là tiểu đường thai kỳ: là tình trạng mẹ bầu tăng đường huyết chỉ xảy ra trong giai đoạn mang thai. Nguyên nhân là do sự thay đổi nồng độ hocmon khi người mẹ mang thai và thay đổi về chế độ ăn. Bình thường tiểu đường thai kỳ sẽ tự hết sau khi sinh con, nhưng cũng có nhiều trường hợp bị tiến triển thành tiểu đường type 2.
2. Hiểu rõ bệnh học tiểu đường để tăng hiệu quả điều trị
Với bệnh tiểu đường, việc chẩn đoán và điều trị chủ yếu dựa trên chỉ số đường trong máu. Theo bệnh học đái tháo đường, mỗi type tiểu đường lại có hướng điều trị khác nhau:
– Đái tháo đường type 1: có những đặc điểm khởi phát bệnh đột ngột, cấp tính với những triệu chứng rầm rộ như khát nhiều, tiểu nhiều, gầy nhiều. Bệnh có xu hướng phát triển nhanh chóng và mức độ nghiêm trọng hơn trông thấy, nếu không phát hiện bệnh và xử lý kịp thời dễ gây ra biến chứng nguy hiểm như bị nhiễm toan ceton, ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Trong bệnh tiểu đường type 1, các tế bào beta tuyến tụy bị hủy hoại nên không thể tiết ra được insulin cho cơ thể. Lúc này bệnh nhân cần phải được điều trị kịp thời bằng insulin.
– Ở đái tháo đường type 2: các triệu chứng bệnh hầu như rất nhẹ và ít, khởi phát từ từ nên hầu như người bệnh đều bỏ qua và không biết mình đang mang bệnh. Bệnh nhân tiểu đường type 2 vẫn còn khả năng tiết ra insulin nên có thể điều trị với thuốc hoặc kết hợp dùng các loại thuốc với tiêm insulin.- Tiểu đường thai kỳ: có thể được kiểm soát được bằng chế độ ăn và tập luyện khoa học.
Nếu vấn không kiểm soát được đường huyết, mẹ bầu cần tiêm insulin.
Tuy nhiên, trong bệnh học đái tháo đường mục đích điều trị chung vẫn là giữ cho đường huyết giảm và ổn định trong mức an toàn. Để kiểm soát đường huyết hiệu quả, tránh được biến chứng, bệnh nhân tiểu đường nói chung cần:
+ Giảm bớt lượng tinh bột, tránh các loại bánh ngọt, đồ uống ngọt, kẹo, đường và những chất kích thích.
+ Chế biến các thức ăn dưới dạng luộc và nấu chín là chính, hạn chế đồ chiên, rán nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh
+ Tuân thủ nguyên tắc thức ăn đa dạng, ăn nhiều thành phần, ưu tiên lựa chọn các thực phẩm lành mạnh như rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt… giúp giữ ổn định đường huyết. Nên ăn ít và chia thành nhiều bữa.
+ Thường xuyên tập luyện thể dục, khoảng 30 – 45 phút mỗi ngày, từ 3-5 buổi mỗi tuần, có thể tập các loại vận động như đi bộ, bơi, đi xe đạp…
+ Một số thảo dược có tác dụng hạ đường huyết như dây thìa canh, hạt methi, mướp đắng, nha đam, cây húng quế, cây cà ri, lá xoài… Người bệnh nên kết hợp thêm các loại viên uống thảo dược như CARE FLOOD để giảm lượng thuốc tây cần sử dụng mà vẫn kiểm soát tốt đường huyết, giảm chelesterol và giảm mỡ máu hiệu quả.
Xem thêm: thời gian biến chứng của bệnh tiểu đường
