Ngó sen trị ho kéo dài – Ngó sen là củ của cây sen, vị ngọt, tính mát lành, không độc, không chỉ giúp chế biến món ăn ngon bổ dưỡng mà còn là vị thuốc trị ho kéo dài và cầm máu cực hiệu quả.
Ngó sen trị ho kéo dài
Tôi còn nhớ năm 1958-1959, hai cô con gái nhỏ của tôi, một đứa lên 3 tuổi và một đứa hơn 4 tuổi. Chúng bị lên sởi mới khỏi, nhưng vài ngày sau lại bị ho. Chúng ho lai rai, ho từng cơn và có lúc so vai rụt cổ, nước mắt nước mũi dàn giụa, sặc sụa, thót ruột, thót gan, đôi khi còn nghe tiếng đờm rít…
Tôi cho rằng bệnh ho của hai cháu là do “dư tà” của nọc sởi còn lưu lại ở phế quản, gây nên ho kéo dài. Tỳ phế âm hư, rất dễ bị ho ra máu và viêm phế quản.
Ngày đó thuốc Đông y còn khan hiếm, nên tôi đã dùng độ vị “liên ngẫu” (ngó sen) để chữa ho.
Ngoài ra, các vị thuốc từ cây sen còn gồm: Hạt sen (liên nhục), râu sen (liên tu), tâm sen, gương sen (liên phòng), lá sen (hà diệp) và kết tinh, tinh hoa của cây sen đó chính là hoa sen (liên hoa, hà hoa).
Tóm lại toàn bộ cây sen đều là vị thuốc cam hàn, giúp bổ âm, nhất là ngó sen, mà bao đời nay, nhiều người thường mua hoặc đi đào lấy củ về nấu canh ăn cho mát bổ, hoặc có người còn tần ngó sen với hoài sơn, sinh địa, xương sườn lợn hoặc móng giò ăn cho bổ mát.
Cách chế biến: Ngó sen tươi (2 củ), cắt bỏ hai đầu, nếu có rễ bám thì cắt bỏ đi, rửa sạch; thái ra làm mấy đoạn, và cho vào cối đá giã nhuyễn, rồi sau đó cho vào một cái xoong nhỏ, đổ 3 bát nước, cho thêm một ít đường vừa đủ, quấy đều, đun sôi lên chừng vài phút, rồi lấy ra để nguội.
Cách dùng: Mỗi lần uống chừng một chén trà, ngày uống 3 lần, sáng, chiều, tối; sẽ làm giảm ho.
Ngó sen tuy không độc, nếu uống sống thì cam hàn, đun sôi lên để uống thì cam ôn. Do đó, khi khỏi bệnh thì thôi, không lạm dụng.
>> Tham khảo: Hoa thiên lý điều trị mất ngủ
Bài thuốc cầm máu từ ngó sen
Ngó sen có tác dụng chỉ huyết tán ứ, chữa nôn hoặc khạc ra máu, ho ra máu, đổ máu cam, băng huyết, tiểu tiện hoặc đại tiện ra máu, uống vào nhuận tràng phế, sinh tân dịch.
Nếu mắc một trong các chứng nói trên, người ta thường dùng bài thuốc “ngũ trấp ẩm” (Sách ôn bệnh điều biện, trong đó có ngó sen), như sau:
- Lễ trấp (nước cốt quả lê)
- Bột tề trấp (nước cốt củ mã thầy)
- Tiên vĩ căn (nước cốt rễ cây lau sậy tươi)
- Mạch đông trấp (nước cốt vị mạch môn đông)
- Ngẫu trấp (nước cốt ngó sen, hoặc nước mía).
5 loại nước cốt này cùng trộn đều với nhau và uống lạnh. Nếu không thích uống lạnh, đun sôi lên để uống ấm. Mỗi lần uống một chén tống quả hồng và liều lượng vừa phải. Công năng giúp cam hàn (ngọt lạnh), sinh tân (tân dịch) chỉ khát. Trị ôn bệnh nhiệt nhiều, tân dịch ở phế quản và vị bị tổn thương, miệng khô khát nước, ho đờm rãi nhiều trắng dính khó chịu.
Món ăn, bài thuốc trị bệnh từ ngó sen
Ngó sen – Thuốc chỉ huyết
Phương giải bài thuốc: Trong bài thuốc, nước ép quả lê cam hàn bổ âm, nước củ “mã thầy” thanh nhiệt hóa đàm lương huyết; nước mạch môn đông đều thanh nhiệt dưỡng âm; nước rễ cây lau sậy, nước ngó sen dưỡng âm lương huyết và chỉ huyết (cầm máu). Các vị thuốc cùng phối ngũ với nhau để đạt được công hiệu giúp bổ tân (tân dịch) thanh nhiệt, lương huyết hóa đàm.
Lưu ý: Bài Ngũ trấp ẩm kể trên, trong đó có vị ngẫu trấp (nước ngó sen, đều là vị thuốc hàn lương). Nếu ho thuộc dạng phong hàn, hoặc tỳ vị hư nhược hay lạnh bụng, đầy bụng, hay bị tiêu chảy thì đều không được uống.
>> Tham khảo: tiểu đường ăn cua được không
