Nhót còn có tên gọi khác là hồ đồi tử, co lót (dân tộc Thái), cây lót (Trung Bộ), … có vị chua, chát, tính bình. Nhót là một loại cây có chứa nhiều dinh dưỡng, có thể tận dụng tất cả các bộ phận của cây để làm thành các bài thuốc chữa bệnh. Từ lâu trong dân gian đã lưu truyền nhiều bài thuốc chữa bệnh từ cây nhót hiệu quả mời bạn đọc tham khảo.
Công dụng và liều dùng của cây nhót
Quả nhót
Quả nhót vị chua, chát, tính bình; có tác dụng thu liễm, chỉ huyết (chống chảy máu), chỉ khái bình suyễn, chữa rối loạn tiêu hóa, kiết lỵ, ho suyễn, băng huyết, sán khí, trĩ lở loét. Liều dùng: 9–15g.
Rễ cây nhót
Dược liệu được phơi khô, dùng dần, có vị chua, tính bình. Rễ nhót có tác dụng chỉ khái (chống ho), chỉ huyết (cầm máu), trừ phong, lợi thấp, tiêu tích trệ, lợi yết hầu; chữa các chứng bệnh ho suyễn, thổ huyết, khạc ra máu, đại tiện ra máu, kinh nguyệt quá nhiều, phong thấp sưng đau, hoàng đản ( vàng da), tả lị, trẻ nhỏ cam tích, yết hầu sưng đau…
Liều dùng: 9–15g khô (30–60g tươi) sắc với nước hoặc ngâm rượu uống. Dùng ngoài sắc nước rửa chỗ bị bệnh (eczema).
Lá nhót
Lá nhót vị chua, tính bình, chữa các chứng ho, hen, ho ra máu, khó thở, ung nhọt…
Liều dùng: 9 – 15g khô (20 – 30g tươi).
Bài thuốc chữa bệnh từ cây nhót
Trị ho: 10 quả nhót xanh, trần bì 10g, quất 10 quả, cho vào nồi, đổ nước vừa đủ sắc uống ngày một thang chia làm 3 lần.
Trị hảy máu cam: Rễ nhót 16g sao đen, sắc uống ngày một thang. Có thể phối hợp với cỏ nhọ nồi, ngải diệp, trắc bách diệp. Tất cả đều sao đen, sắc uống ngày một thang, chia 3 lần uống trước bữa ăn 1,5 giờ.
Chữa hen suyễn: Lá nhót sao vàng tán mịn. Mỗi lần uống 4g, ngày 2 lần sáng, tối, hòa với nước cơm nóng để uống. 15 ngày là một đợt, có thể phải uống nhiều đợt.
Trị tiêu chảy, tả lỵ: Lấy 5-7 quả nhót sắc uống, hoặc dùng 40g rễ cây nhót sắc cùng 20g rễ cây mơ, công dụng tương tự.
Khạc nhổ ra máu: Lá nhót khô 30g sắc uống cùng 5 lá bồng bồng, bài này cũng chữa hen suyễn.
Đau họng, thổ huyết (ói ra máu): Rễ cây nhót 30g sắc uống.
Chữa phong thấp, đau nhức khớp: Rễ cây nhót 120g, hoàng tửu 60g, chân giò lợn 50g, đổ nước vào hầm. Ăn thịt uống nước. Có thể lấy rễ nhót ngâm rượu uống vào bữa cơm một chén con 20-25ml.
Khi bị phát cơn suyễn do nhiễm lạnh: Dùng khoảng 30g rễ cây nhót sao đen, 15g đường đỏ, sắc nước uống sau bữa ăn.
Khi bị mụn nhọt sau lưng, các vết thương chảy máu: Dùng lá nhót tươi, rửa sạch, giã nát, đắp vào chỗ bị thương.
Bị ong đốt, rắn cắn: Dùng lá nhót tươi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước và pha thêm một ít rượu, sau đó lấy phần bã đắp vào chỗ bị thương.
Đại tiện ra máu, kinh nguyệt quá nhiều: Sắc 30-60 g rễ cây nhót, uống sau bữa ăn.
Phong thấp, đau nhức: Dùng 120 g rễ cây nhót, 60 g hoàng tửu, 500 g chân giò, đổ nước vào nấu kỹ, thành món chân giò hầm. Bệnh nhân ăn thịt và uống nước thuốc. Khi bị vàng da, dùng 15-18 g rễ cây nhót để sắc nước uống.
Sản hậu bị phù thũng (sưng nề, ứ dịch): Dùng 12 g rễ cây nhót và ích mẫu thảo để sắc lấy nước, thêm chút đường đỏ vào uống. Với bệnh eczema (chàm), sắc rễ cây với nước, sau đó rửa chỗ bị bệnh.
Trị lỵ trực khuẩn và bệnh tiêu chảy, viêm đại tràng mạn tính: Dùng 20-30 g lá nhót tươi hoặc 6-12 g lá nhót khô, sao vàng, sắc với 400 ml nước. Đến khi còn 100ml thì ngưng. Chia nước thuốc thành 2 lần uống trong ngày, uống trước các bữa ăn 1,5 giờ và kéo dài 1-2 tuần đến khi hết các triệu chứng.
Lưu ý khi chữa bệnh từ cây nhót
Phụ nữ có thai không sử dụng lá và rễ nhót. Trẻ em cũng nên hạn chế ăn nhót. Quả có tính axit cao có thể gây ảnh hưởng đến dạ dày và hệ thống tiêu hóa. Bệnh nhân đau dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng không nên ăn nhiều nhót./.
>> Xem thêm: chữa bệnh từ cây kim tiền thảo
